در سالیان اخیر، بازار سرمایه به عنوان یک نهاد مالی تاثیرگذار جایگاه خود را در اقتصاد ایران تثبیت کرده و اجرای برنامههای کلان اقتصادی بدون درنظر گرفتن این نهاد امری محال شده است. به همین روی،برخی فعالان بازار سرمایه برای بررسی چالشها، راهکارها و توصیههای مطرح شده درخصوص اجرای فرامین اقتصاد مقاومتی، در نشستی صمیمانه گردهم آمدند که گزارش آن را در ادامه میخوانید.
آسیب پذیری کمتر در مقابل شوکها
در ابتدای این نشست بهروز خدارحمی مدیرعامل گروه مالی سپهر صادرات، سخن خود را با این پرسش آغاز کرد که به چه دلیل برخی کارشناسان نگرانیهای جدی درخصوص بایدها و نبایدهای اقتصاد مقاومتی دارند؟ آیا نتیجه اقتصاد مقاومتی تبدیل ایران به جایی مثل کره شمالی است یا تدبیری است که باعث میشود، اقتصاد ما در مقابل شوکها آسیب کمتری ببیند؟
خدارحمی در ادامه افزود: رویکردی که بعضی دوستان از اقتصاد مقاومتی تعبیر میکنند، ادامه پدافند غیرعامل است که اگر اینطور بود، موضوع اقتصاد مقاومتی به آن سازمان واگذار میشد، اما باید بگویم نگاه اقتصاد مقاومتی بازتر از این موضوع است. دبیرکل سابق کانون نهادهای سرمایهگذاری با بیان اینکه اتکای صرف به خام فروشی درست نیست، اظهار داشت: بهتر است از این به بعد به جای واژه جنگ از عبارت رویارویی و کشاکش اقتصادی استفاده کنیم.
ضرورت اقتصاد درون زا و برون گرا
همچنین در ادامه این نشست مدیرعامل کارگزاری مهرآفرین با بیان اینکه بورس، شفافترین بازار مالی در اقتصاد کشور است، افزود: برای اجرایی شدن اقتصاد مقاومتی و تاثیر آن بر اقتصاد کشور باید راهکارهای عملی پیشنهاد و اقدام شود.
اسماعیل فوادیان با تقسیم اثرات اقتصاد مقاومتی بر دو مقوله درون و برونزا افزود: در زمینه اقدامات درونزا باید با اتکا بر بازار سرمایه کاری بکنیم که در داخل کشور افزایش تولید و خدمات را داشته باشیم و در بخش برونزا هم با تعامل با دیگر کشورها از تجربیات آنها استفاده و الگوبرداری کنیم و در این راستا نباید به کلیگویی اکتفا شود. این فعال بازار سرمایه ادامه داد: ما باید اقداماتی در بورس انجام دهیم تا مردم با درآمد متوسط سهم بیشتری در بورس داشته باشند. شهری مثل اصفهان که یک قطب صنعتی است ولی مردم تهران از موضوع صنعتی بودن آن بیشتر نفی میبرند در مقابل مردم کاشان که جزو استان اصفهان نیز هستند. از این موضوع بی بهره اند. ما برای این موضوعات باید اقدام و عمل داشته باشیم.
این کارگزار بازار سرمایه اضافه کرد: به طور مثال اگر دولت قرار است به صادرات محصولات ایرانی همچون پسته، زیره، زعفران و فرش کمک کند باید این کمک طوری باشد که فقط صادرکننده نفع نبیند و سود آن به کشاورز و فرشباف نیز برسد. وی با بیان اینکه در اقتصاد ایران بورس شفاف ترین مکان است، گفت: البته باید بگویم که بورس به طور نسبی شفاف ترین مکان است نه ۱۰۰ درصد. ما باید سعی کنیم که شرکتهای بیشتری را به بورس بیاوریم. فوادیان با اشاره به فرامین اقتصاد مقاومتی افزود: ما باید در اقتصاد هم درون زا و هم برون گرا باشیم این یعنی به دنیا هم نگاه کنیم. مثلا ببینیم که زعفران ما در اسپانیا بستهبندی میشود و به فروش میرسد.
نرخ سود و ارز ۲ عامل موثر
بر پایه این گزارش علی محمد بُد مدیرعامل هلدینگ سیمان غدیر هم با اشاره به اینکه در اقتصاد مقاومتی دو اصل مهم نرخ سود و نرخ ارز تاثیرگذار هستند، اذعان داشت: تا زمانی که سیاست دولت در این زمینه مشخص نشود، نمیتوان به اقدام و عمل در فرامین اقتصاد مقاومتی امیدوار بود.
علی محمد بُد با بیان اینکه نرخ بهره بانکی بر نرخ ارز تاثیرگذار است، افزود: تا زمانی که نرخ بهره در کشور بالا باشد، نمیتوان اصل رقابت و کاهش قیمت تمام شده محصولات را در اقتصاد شاهد بود. بر این اساس در بازار سرمایه و بازار پول به دلیل بالا بودن نرخ بهره، تحول خاصی صورت نخواهد گرفت. وی گفت: زمانی که سود فعالیتهای تولیدی در دنیا حدود ۱۵ درصد است، چگونه میتوان با نرخ بهره بالای بانکی در کشور شاهد افزایش سودآوری بنگاهها بود.
مدیرعامل هلدینگ سیمان غدیر اظهار داشت:تا زمانی که مشخص نکنیم که سیاست دولت برای نرخ بهره چگونه است، مگر میتوانیم کالایی که میخواهیم، تولید کنیم، وام با ۲۵ درصد بگیریم؟ مگر میشود که نرخ ارز را ثابت کرد و پوشاک ترکیه وارد مملکت نشود؟
از طرفی اگر تعرفه بگذاریم، قاچاق وارد مملکت میشود در نتیجه باید اصل را درست کرد. مگر میشود که بازار سرمایه را درست کرد و بهره بالا باشد؟
کاهش ریسک تحریمها با سرمایه خرد
قاسم محسنی عضو سابق هیأت مدیره سازمان بورس هم در این نشست با بیان اینکه اقتصاد کشور باید به گونهای مقاوم شود که در برابر تحریمها مقاومت داشته باشد، تصریح کرد: وابستگی زیاد اقتصاد به نفت موجب میشود، اعمال تحریمها برای کشور مشکلاتی را به وجود آورد.
محسنی با اشاره به اینکه باید تلاش کنیم تا وابستگی خود را به محصولی واحد کم و در مقابل تنوع محصولات داشته باشیم، اضافه کرد: وظیفه بازار سرمایه تأمین مالی به کمترین هزینه است که در این راستا باید در حوزههای مختلف کسب و کار، شاهد رشد و سودآوری باشیم تا بازار سرمایه انگیزه لازم برای تأمین منابع مالی برای آن حوزه را داشته باشد. وی گفت: وظیفه بازار سرمایه این نیست که تأمین مالی یک بخش یا حوزه و صنعت خاص را با وجود نداشتن بازده کافی فراهم کند.
محسنی با بیان اینکه اقتصادی در برابر تحریمها مقاوم است که به تکنولوژی روز مسلح باشد، اذعان داشت: تنوع تأمین مالی میتواند به تحقق شعار اقتصاد مقاومتی کمک کند و از تأمین مالی خارجی هم میتوان برای رسیدن به این مقصود استفاده کرد.
عضوسابق هیأت مدیره سازمان بورس گفت: اتکا به تأمین مالی بر اساس انتشار اوراق بهادار میتواند، اقتصاد کشور را در برابر تحریمها مقاوم کند و با استفاده از سرمایههای خرد میتوان ریسک تحریمها را کاهش داد.
ادامه سیاستهای کلی نظام دراقتصاد مقاومتی
عباس هشی عضو هیأت علمی دانشگاه شهید بهشتی نیز در ادامه این نشست گفت: اقتصاد مقاومتی موضوع جدیدی در اقتصاد کشور نیست و در ادامه سیاستهای کلی نظام است.
هشی افزود: باید تلاش کنیم از اقتصاد دانش بنیان در راستای تحقق اقتصاد مقاومتی استفاده شود؛ چراکه در کشورهایی چون آلمان، هلند و دانمارک که منابع طبیعی ندارند با استفاده از این پتانسیل به صادرات تکنولوژی و بهبود اقتصادی اقدام کرده اند. بر این اساس ما نیز باید با بهرهگیری از منابع خدادادی چون نفت، در راستای تولید فکر و تکنولوژی
استفاده کنیم.
وی همچنین با اشاره به بند یک سیاستهای اقتصاد مقاومتی تاکید کرد: تسریع در امر واگذاریها و کاهش تصدیگریهای دولت میتواند در عملی شدن اقتصاد مقاومتی موثر باشد.
بایدهزینههای تأمین مالی را کاهش دهیم
علی عسکری رئیس کل سابق سازمان امور مالیاتی هم در ادامه این نشست با اشاره به ابلاغ سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی توسط رهبر معظم انقلاب گفت: از وظایف بازار سرمایه، تکامل مالی و متنوعسازی در روشهای تأمین مالی است. عسکری افزود: در صورت ایجاد نشدن تنوع مالی در اقتصاد، امکان جذب منابع مالی جدید وجود نخواهد داشت. وی بر لزوم ترجیح بخش تولید به سایر بخشهای اقتصادی تاکید و بیان داشت: بخش مصرف در کشور ما به حدی فربه است که بخش تولید را تحت تاثیر قرار داده است.
این فعال بازار سرمایه با بیان اینکه نظام بانکی کشور غیرشفاف عمل میکند، اضافه کرد: نظام عرضه و توزیع نیز در کشور ما شفاف نیست و سبب افزایش هزینههای تمام شده میشود. عسکری با بیان اینکه روشهای تأمین مالی در کشور را باید گستردهتر کنیم، ادامه داد: باید هزینههای تأمین مالی را کاهش دهیم؛ اگر بازار سرمایه نتواند با استفاده از ابزارهایی که دارد، هزینههای تأمین مالی را کاهش دهد، وظیفه خود را انجام نداده است. رئیس کل پیشین سازمان امور مالیاتی ادامه داد: خوداتکایی به معنی بستن درهای کشور نیست بلکه باید حلقههای ارزش آفرینی را در کشور ایجاد کنیم تا امنیت اقتصادی شکل بگیرد.
اقتصاد مقاومتی یا اقتصاد ریاضتی
همچنین در ادامه این نشست سید محمد صادق الحسینی، مشاور ارشد اتاق بازرگانی،به عنوان یکی دیگر از سخنرانان نیز در قسمتی از صحبتهایش اظهار کرد: اقتصاد مقاومتی واژه جدیدی است. مشابه این واژه، واژگان دیگر مانند اقتصاد ریاضتی وجود داشته است، ولی منظور از اقتصاد مقاومتی، اقتصاد ریاضتی نیست، اما منتقدان دولت و برجام آن قدر از این واژه استفاده سیاسی و بی ربط کردهاند که مفهوم واژه عوض شده است.
بسترهای مشکلدار
غلامحسین دوانی، عضو شورای عالی انجمن حسابداران خبره ایران در قسمتی از صحبتهایش گفت: چرا باید نرخ سود بانکی را پایین بیاوریم وقتی بازار ما بانک محور است. اقتصاد ما دانش محور نیست، چرا که تنها ۱۰ کشور در جهان دانش محور هستند. در آمریکا سالی ۸۷ هزار اختراع، در چین ۲۱ هزار اختراع ثبت میشود.
وی با اشاره به صحبتهای رئیس دولت نهم و دهم در مورد ماجرای انرژی هستهای و اختراع بیان کرد: منظور من از اختراع، اختراع به معنی واقعی کلمه است نه اینکه بگوییم دختری در ایران در زیرزمین انرژی هستهای تولید کرده است. دوانی افزود: من بازار سرمایه را مقصر نمیدانم، بلکه بسترها را مشکل دار میدانم. در عراق تعرفه سیمان ایران را ۲۵ درصد بالا بردهاند ما هم باید چنین کاری انجام دهیم و جنسهای بنجل چینی را داخل کشور نیاوریم. باید اقتصادی فراهم شود که بانک در جایگاه خود باشد و به عنوان بنگاهدار عمل نکند. ما تا میتوانیم باید بر طبل تولید داخلی بکوبیم.
- ویژه نامه اقتصاد مقاومتی ماهنامه بازار و سرمایه - کارشناسان
نظر شما